Η απελευθέρωση της Θεσσαλονίκης (26 Οκτωβρίου 1912).

Ο Α' Βαλκανικός Πόλεμος ξεκίνησε το 1912. Σε αυτόν πήραν μέρος από τη μία πλευρά οι Οθωμανοί Τούρκοι και από την άλλη η συμμαχία Ελλάδος, Βουλγαρίας, Σερβίας και Μαυροβουνίου. Αρχηγός του ελληνικού στρατού, ήταν ο διάδοχος Κωνσταντίνος και πρωθυπουργός της χώρας ο Ελευθέριος Βενιζέλος. 

Πολύ γρήγορα ο ελληνικός στρατός ξεκινώντας από τη Λάρισα κατάφερε να απελευθερώσει πολλές περιοχές όπως η Ελασσόνα, η Κατερίνη, η Βέροια και η Νάουσα. Τότε ο Κωνσταντίνος αποφασίζει να προχωρήσει ο στρατός προς το Βορρά, ενώ αντίθετη άποψη είχε  ο Ελευθέριος Βενιζέλος που επιθυμούσε να κατευθυνθεί προς την Ανατολή. Την ίδια στιγμή οι Βούλγαροι είχαν ήδη καταλάβει και τις Σέρρες. Επικρατεί η άποψη του Βενιζέλου και ο στρατός κατευθύνεται προς την Θεσσαλονίκη. 

Ο Ελληνικός Στρατός φτάνει στα περίχωρα της Θεσσαλονίκης στις 25 Οκτωβρίου χωρίς να συναντήσει τούρκικη αντίσταση. Σε αυτό συνέβαλε και η βύθιση του τούρκικου θωρηκτού ¨Φετχί Μπουλέντ¨, από τον πλοίαρχο Νικόλαο Βότση  στις 18 Οκτωβρίου. Το θωρηκτό είχε ως αποστολή να προστατεύει τη Θεσσαλονίκη από στεριά και θάλασσα με τις μεγάλες βεληνεκούς πυροβολαρχίες του.

Ελληνικές ομάδες μπαίνουν στο Χαρμάνκιοϊ (Κορδελιό) και καταλαμβάνουν τα υψώματα του Ευόσμου. Οι Τούρκοι με αρχηγό το Ταξιν Πασά διαπραγματεύονται την παράδοση της πόλης υπό όρους στην περιοχή Τοψιού ( νυν Γέφυρα ).

Οι όροι των Τούρκων απορρίπτονται από τον Κωνσταντίνο, που έχει ως συνέπεια να καθυστερεί η παράδοση της πόλης. Οι Βούλγαροι φθάνουν έξω από τη Θεσσαλονίκη στις 26 Οκτωβρίου στην περιοχή του σημερινού Τιτάν. Το αδιέξοδο αυτό λύνει ο Ελευθέριος Βενιζέλος που διατάζει τον διάδοχο να πάρει με κάθε τρόπο την πόλη πριν από τους Βούλγαρους, καθιστώντας τον προσωπικό  υπεύθυνο εάν η πόλη χαθεί. Έτσι, η διαπραγμάτευση ολοκληρώνεται και η Θεσσαλονίκη παραδίνεται στα χέρια των Ελλήνων τη νύχτα της 26ης προς 27ης Οκτωβρίου, με την υπογραφή του πρωτοκόλλου παράδοσης. 

Το πρωτόκολλο προέβλεπε την παράδοση 25.000 Τούρκων στρατιωτών και 1.000 αξιωματικών. Ο ελληνικός στρατός έπαιρνε από τους Τούρκους τον ελαφρύ τους οπλισμό ( 70 πυροβόλα, 30 πολυβόλα, 70.000 τουφέκια και πυρομαχικά ). Ο Κωνσταντίνος μπαίνει στην πόλη στις 11 το πρωί της 28ης Οκτωβρίου

Παναγιώτα Κ., Στ1΄.