Συνέντευξη με τον Διευθυντή του Πολεμικού Μουσείου Θεσσαλονίκης, Συνταγματάρχη Πυροβολικού κ. Φαρμάκη Γεώργιο.

Επισκεφτήκαμε την προηγούμενη εβδομάδα το Πολεμικό Μουσείο Θεσσαλονίκης και έτσι μας δόθηκε η ευκαιρία να γνωρίσουμε και να πάρουμε συνέντευξη από το Διευθυντή του Πολεμικού Μουσείου τον Συνταγματάρχη Πυροβολικού κ. Φαρμάκη Γεώργιο. Η συνέντευξη πραγματοποιήθηκε στο γραφείο του κ. Φαρμάκη ο οποίος απάντησε με μεγάλη προθυμία στα ερωτήματά μας. 

• Πότε ξεκίνησε η λειτουργία του Πολεμικού Μουσείου Θεσσαλονίκης; 

Η λειτουργία του ξεκίνησε το 2000. Οι εργασίες για το Πολεμικό Μουσείου ξεκίνησαν το 1993 και ολοκληρώθηκαν το 2000 και εδώ και 12 χρόνια λειτουργεί ως Πολεμικό Μουσείο Θεσσαλονίκης. Όλα όσα είδατε εδώ μέσα σήμερα έχουν γίνει αυτά τα 12 χρόνια και ελπίζω να σας ικανοποίησαν.

• Το κτίριο εδώ πριν μετατραπεί σε μουσείο τι ήταν; 

Το 1900 επί Οθωμανικής Αυτοκρατορίας. Οι Οθωμανοί το έκαναν στρατώνα για τους στρατιώτες τους Οθωμανούς και όταν ήρθε ο Ελληνικός Στρατός το 1912 έγινε χρήση από το δικό μας στρατό. Αργότερα, στην πορεία μέχρι το 1993 που αποφασίστηκε να γίνει Πολεμικό Μουσείο είχε διάφορες χρήσεις.

• Όλοι όσοι δουλεύετε εδώ ανήκετε στο στρατό ή υπάρχουν και πολίτες εργαζόμενοι; Εργάζονται εδώ και γυναίκες στρατιωτικοί; Πόσοι άνθρωποι απασχολούνται για τη λειτουργία του μουσείου; 

Αυτή τη στιγμή εργαζόμαστε εδώ πέρα 4 αξιωματικοί και 2 υπαξιωματικοί. Όλοι είναι μόνιμοι στο στρατό ξηράς, μόνιμα στελέχη. Υπάρχουν επίσης στρατιώτες που είναι ξεναγοί στο μουσείο και αυτός ο αριθμός μεταβάλλεται. Μπορεί να είναι 2, να είναι 5 ή και 7. Οι γυναίκες που εργάζονται εδώ είναι τρεις. Έχουμε ακόμη και πολιτικό προσωπικό, δύο πολίτες, οι οποίοι έρχονται εναλλάξ κάποιες ημέρες της εβδομάδας και μας προσφέρουν βοήθεια στα μηχανήματα του Πολεμικού Μουσείου είτε αφορά τη θέρμανση, είτε αφορά το κλιματισμό, την ύδρευση, το ρεύμα. 

• Οι στρατιωτικοί του μουσείου ανήκουν και στα τρία σώματα του στρατού; 

Μπορούν να είναι και από τα τρία σώματα του στρατού. Από το στρατό ξηράς, το ναυτικό και την αεροπορία.

• Πρέπει οι εργαζόμενοι στρατιωτικοί του μουσείου να έχουν κάποιες ειδικές γνώσεις όπως ξένες γλώσσες, γνώση Η/Υ ή κάτι άλλο; 

Γνώσεις για τους Η/Υ έχουν πλέον όλα τα στελέχη του στρατού. Είναι ένα απαραίτητο εργαλείο για την καθημερινότητά μας. Έχουν γνώσεις στους Η/Υ όλοι. Άλλοι λιγότερες και άλλοι περισσότερες. Σε ότι αφορά τις γνώσεις που πρέπει να έχουν τα στελέχη εδώ κυρίως, ας ξεκινήσουμε πρώτα από το διοικητικό κομμάτι. Το μουσείο είναι ένας οργανισμός που λειτουργεί καθημερινά. Επομένως κάποιοι αξιωματικοί πρέπει να έχουν διοικητικές ικανότητες, ώστε να λειτουργήσει αυτός εδώ ο χώρος. Σε ότι αφορά το κομμάτι καθαρά του Πολεμικού Μουσείου, θα ήταν καλό να υπάρχουν ειδικές γνώσεις για τα πολεμικά μουσεία, αλλά κυρίως βασίζεται στην αγάπη των στελεχών και η γνώση έρχεται με το χρόνο. Δε θα γίνουμε ποτέ ειδικοί, αλλά με την αγάπη μας πιστεύουμε ότι καλύπτουμε πάρα πολλά. Καλύπτουμε τις αδυναμίες που μπορεί να έχουμε σε αυτόν τον τομέα με ένα τοπικό συμβούλιο που αποτελείται από επιστημονικό προσωπικό. Για οτιδήποτε χρειαζόμαστε παίρνουμε βοήθεια από τους καθηγητές Πανεπιστημίου που είναι δύο ιστορικοί του Αριστοτέλειου Πανεπιστημίου. Άρα, οποιαδήποτε βοήθεια ιστορική χρειαζόμαστε την έχουμε από εκεί. Και βεβαίως είναι και το προσωπικό του μουσείου που προέρχεται από τους στρατιώτες. Για παράδειγμα αυτή τη στιγμή έχουμε κάποιον στρατιώτη που είναι διδάκτορας ιστοριολόγος. Κάποιος άλλος είναι φιλόλογος με γνώσεις στην ιστορία.

• Οι στρατιώτες που μας έκαναν την ξενάγηση είχαν πολλές ιστορικές γνώσεις. Τις είχαν πριν αρχίσουν να εργάζονται στο μουσείο ή τις απέκτησαν εδώ;  

Έχουμε ζητήσει τα παιδιά που έρχονται να μας βοηθήσουν εδώ πέρα να έχουν τελειώσει κάποιες σχολές, δηλ. να είναι αρχαιολόγοι, ιστορικοί, φιλόλογοι και γενικά να προέρχονται από κάποιες συναφείς επιστήμες. Κάτι όμως που δεν είναι πάντα εφικτό. Αυτό όμως που τελικά εγώ διαπιστώνω στους 6 μήνες που είμαι διευθυντής του Πολεμικού Μουσείου είναι ότι καλό είναι να έχει κάποιος γνώσεις αλλά κυρίως πρέπει να έχει αγάπη για την ιστορία. Να είναι καλό παιδί και να ενδιαφέρεται να μάθει. Για παράδειγμα φέτος το καλοκαίρι που δεν είχαμε τις επισκέψεις σχολείων, βρήκαμε το χρόνο να αναδιοργανωθούμε. Είχαμε εδώ πέρα 6 στρατιώτες που κανείς τους δεν ήταν ιστορικός. Αυτά τα παιδιά που σήμερα σας έκαναν την ξενάγηση, δεν είναι ιστορικοί. Όμως έμαθαν ενότητα-ενότητα με την αγάπη τους για την ιστορία και τη φροντίδα και την οργάνωση τη δική μας. Έτσι, έφτασαν να κάνουν την ξενάγηση που είδατε σήμερα. Να ξέρετε είναι οι πρώτες τους ξεναγήσεις και φανταστείτε πόσο καλύτεροι θα γίνουν μέσα σε 1-2 εβδομάδες. 

• Υπάρχουν αντίστοιχα πολεμικά μουσεία και σε άλλες περιοχές της Ελλάδας; 

Υπάρχουν δύο ειδών μουσεία. Τα στρατιωτικά και τα πολεμικά. Υπάρχουν στρατιωτικά μουσεία σε διάφορες περιοχές ιστορικές όπως στο Σαραντάπορο, στο Κιλκίς Λαχανά. Υπάρχουν και τα πολεμικά μουσεία που είναι παράρτημα του Πολεμικού Μουσείου Αθηνών και λειτουργούν όπως το δικό μας.

• Όλα αυτά τα αντικείμενα που υπάρχουν στο μουσείο από που βρέθηκαν; 

Πάρα πολύ ωραία ερώτηση. Σχεδόν όλες οι συλλογές, το 90% να σας πω των αντικειμένων που υπάρχουν στο μουσείο προέρχονται από ιδιώτες συλλέκτες. Για παράδειγμα ήρθε ένας συλλέκτης που είχε 5-6 χιλιάδες κειμήλια σε επαφή με το Πολεμικό Μουσείο, όταν αποφασίστηκε η λειτουργία του, και θέλησε ο ίδιος να τα εκθέσει σε αυτό εδώ το χώρο, με τη μορφή του χρησιδανείου, δηλ. για 10 ή 20 έτη, και όταν παρέλθει αυτό το χρονικό διάστημα μπορεί να ανανεώσει. Όλες οι συλλογές που είδατε στον επάνω όροφο προέρχονται από ιδιωτικές συλλογές δύο συλλεκτών. Επίσης και στο ισόγειο ο οπλισμός καθώς και τα εκθέματα της Σοφίας Βέμπου προέρχονται από έναν τρίτο συλλέκτη. Τα αντικείμενα που ανήκουν στο ίδιο το μουσείο είναι ελάχιστα.

• Τα αντικείμενα του μουσείου τα φροντίζεται; Γίνεται κάποια συντήρηση σε αυτά; Αν ναι, ποιος κάνει τη δουλειά αυτή; 

Τα φροντίζουμε. Υπάρχει ειδικό προσωπικό για αυτό, το οποίο έχει εκπαιδευτεί εδώ στο Πολεμικό Μουσείου. Ένας μάλιστα από το προσωπικό εξαιτίας της αγάπης που έχει για τα αντικείμενα αυτή τη στιγμή σπουδάζει συντηρητής έργων τέχνης και παράλληλα μας παρέχει τις υπηρεσίες του.

• Γιατί αξίζει να επισκεφτεί κάποιος το μουσείο και ειδικά τα σχολεία; 

Ειδικά τα σχολεία, έτσι όπως το θέσατε. Το Πολεμικό Μουσείο Θεσσαλονίκης είναι ένας τόπος μνήμης. Έχει όλα τα ιστορικά κειμήλια που περιλαμβάνουν την νεότερη ελληνική ιστορία από το 1821 μέχρι της μέρες μας. Όπως θα διαπιστώσατε η έκθεση επάνω είναι έτσι δομημένη ώστε να περιλαμβάνει όλες τις ενότητες τα ιστορίας μας. Έτσι, ένα παιδί αποκομίζει αμέσως παραστάσεις. Ακούγοντας και τα ιστορικά στοιχεία από τους ξεναγούς μας, πιστεύουμε ότι ένα παιδί που έρχεται εδώ, φεύγοντας θα σέβεται και την ιστορία του και τον τόπο του. Έρχεται πιο κοντά στην ιστορία, πιστεύω γίνεται καλύτερος άνθρωπος. Αγαπάει την ιστορία, εμβαθύνει σε αυτήν, όχι εδώ πέρα απαραίτητα, εδώ όμως παίρνει τα ερεθίσματα. Αν αφήσει κάποιο παιδί τον εαυτό του χαλαρό, ελεύθερο στο Πολεμικό Μουσείο θα πάρει πάρα πολλά ερεθίσματα, θα αγαπήσει την ιστορία και όπως λένε οι ιστορικοί μας θα γίνει καλύτερος άνθρωπος, θα αποφύγει τα λάθη εκείνα που έκαναν οι πρόγονοί μας.

• Φιλοξενείται στο μουσείο σας και άλλα εκθέματα εκτός από αυτά που βρίσκονται πάντα εδώ; Γίνονται δηλ. κάποιες περιοδικές εκθέσεις στο χώρο σας; 

Η περιοδική έκθεση είναι η παρακαταθήκη για το μέλλον. Αυτό το λέω και το πιστεύω, διότι στα 12 χρόνια λειτουργίας του Πολεμικού Μουσείου έχουν γίνει περίπου 11 με 11 εκθέσεις περιοδικές. Φέτος που γιορτάζουμε τα 100 χρόνια από την απελευθέρωση της πόλης μας της Θεσσαλονίκης όλες αυτές οι εκθέσεις που έχουν σχέση με το Μακεδονικό Αγώνα, τους Βαλκανικούς Πολέμους, τη συμβολή του Πολεμικού Ναυτικού στους Βαλκανικούς, γυρνάνε σε όλη τη Βόρεια Ελλάδα και στα νησιά του Βορείου Αιγαίου. Θα γίνουν πάνω από 30 περιοδικές εκθέσεις του Πολεμικού Μουσείου Θεσσαλονίκης και θα εμπλουτίσουν τις εορταστικές εκδηλώσεις στις διάφορες πόλεις. Οι εκθέσεις αυτές ζωντανεύουν, δίνουν νόημα στις εκδηλώσεις και αρέσουν πάρα πολύ στους πολίτες. Αυτή τη στιγμή έχουμε στον επάνω όροφο μια έκθεση ιστορικών χαρτών και φιλοδοξούμε μέσα στις επόμενες ημέρες να κάνουμε κι άλλη μια έκθεση για την πόλη της Θεσσαλονίκης, για την απελευθέρωσή της και τους Βαλκανικούς Πολέμους. Πραγματικά κάθε φορά η περιοδική έκθεση στο Πολεμικό Μουσείου είναι ένα γεγονός για την πόλη.

• Κάθε πότε είναι επισκέψιμο το μουσείο;  Υπάρχει εισιτήριο;

Κάθε μέρα της εβδομάδας. Δευτέρα μέχρι Παρασκευή από τις 9:00 π.μ. έως τις 2:00 μ.μ. Η είσοδος είναι δωρεάν. Δεν πληρώνει κανείς τίποτα ούτε για την είσοδο στο μουσείο ούτε για την ξενάγηση. Το Σαββατοκύριακο το ωράριο λειτουργίας είναι από τις 10:00 π.μ. έως τις 2:00 μ.μ. Λειτουργούμε ακόμη και κατά τις μεγάλες γιορτές δηλ. την 28^η Οκτωβρίου, την 25^η Μαρτίου και την 21 Νοεμβρίου την Ημέρα των Ενόπλων Δυνάμεων. 

Αγγελική Μ., Στ1΄/Αναστασία Τσ., Στ2΄