Τσικνοπέμπτη

Την Τσικνοπέμπτη τη γιορτάζουμε τη δεύτερη εβδομάδα του Τριωδίου. Τριώδιο ονομάζουμε τις τρεις εβδομάδες της Αποκριάς. Ξεκινάει την Κυριακή του Τελώνου και του Φαρισαίου και τελειώνει την Καθαρή Δευτέρα. Οι τρεις αυτές εβδομάδες ονομάζονται Προφωνή, Κρεατινή και Τυροφάγος.

Η λέξη ¨Τσικνοπέμπτη¨ είναι σύνθετη. Το πρώτο συνθετικό της, η λέξη τσίκνα σημαίνει μυρωδιά και καπνός από κρέας που ψήνεται. Την ονομάζουμε έτσι γιατί την Πέμπτη αυτή όλοι ψήνουν διάφορα κρεατικά στα κάρβουνα. Στη πόλη μας τη Θεσσαλονίκη όσοι δεν ¨τσικνίζουν¨ στο σπίτι τους βγαίνουν και γεμίζουν τις ταβέρνες. 

Κάθε τόπος γιορτάζει την Τσικνοπέμπτη με διαφορετικό τρόπο. Θα σας αναφέρουμε τώρα μερικά έθιμα που υπάρχουν για την Τσικνοπέμπτη σε διάφορα μέρη της Ελλάδας.

Στις Σέρρες οι κάτοικοι ανάβουν φωτιές αλάνες* και ψήνουν κρέας. Αργότερα πηδούν από πάνω τους. Ένας, συνήθως ο γεροντότερος, κάνει την ¨προξενιά¨ μεταξύ των ελεύθερων της κάθε γειτονιάς ενώ ανακατεύει τη φωτιά με μια βέργα.

Στην Κομοτηνή καψαλίζουν* την κότα που θα φάνε την επόμενη Κυριακή. Τα αρραβωνιασμένα ζευγάρια δίνουν ο ένας στον άλλο βρώσιμα* δώρα. Ο άντρας δίνει στη γυναίκα κότα που τη λένε ¨κούρκο¨ κι εκείνη του δίνει μπακλαβά και μια κότα γεμιστή. Αυτό το κάνουν γιατί πιστεύουν ότι ¨ο έρωτας περνάει από το στομάχι.

Στην Κέρκυρα, στην παλιά πόλη, γίνονται τα ¨Κορφιάτικα¨ ή ¨Πετεγολέτσια¨ ή ¨Κουτσομπολιά¨. Οι γυναίκες βγαίνουν στα παράθυρα των σπιτιών τους και κουτσομπολεύουν στη ντοπολιαλιά τους (στη διάλεκτο της Κέρκυρας). Έπειτα γίνονται καντάδες*. 

Στη Σκόπελο στο χωριό Κλήμα οι άνθρωποι τρώνε και τραγουδάνε στα σπίτια τους. Έπειτα βγαίνουν στις γειτονιές και χορεύουν. Αργότερα μαζεύονται στο Πεύκο και συνεχίζουν το γλέντι.

Στην Πελοπόννησο σφάζουν χοίρους από τους οποίους φτιάχνουν διάφορους μεζέδες. 

Στην Πάτρα έχουν το έθιμο της ¨Κουλουρούς¨. Η Κουλουρού ή Γιαννούλα πιστεύει ότι ο Άγγλος ναύαρχος Ουίλσον είναι πολύ ερωτευμένος μαζί της και ότι θέλει να την παντρευτεί. Ντύνεται νύφη και πηγαίνει στο λιμάνι της Πάτρας να τον περιμένει. Τη συνοδεύει πολύς κόσμος και διασκεδάζει μαζί της. 

Στην Ίο (Κυκλάδες) το βράδυ της Τσικνοπέμπτης γυρνούν μασκαρεμένοι έχοντας κουδούνια προβάτων επάνω τους και διασχίζουν τη Χώρα*. Επισκέπτονται σπίτια και καταστήματα.

Στην Αμαλιάδα την Τσικνοπέμπτη ετοιμάζουν ¨παστό¨. Βράζουν λίπος με λίγο νερό, το σουρώνουν και φτιάχνουν την ¨γουρναλοιφή¨ που την αποθηκεύουν σε πήλινα δοχεία και τι χρησιμοποιούν ως άρτυμα όλη τη χρονιά. 

*αλάνα = ανοιχτός χώρος σε κατοικημένη περιοχή

*καψαλίζω = καίω από κάτι την επιφάνειά του ή τα άκρα του

*βρώσιμο = φαγώσιμο, τροφή

*καντάδα = τραγούδι που λέγεται από τρία άτομα με συνοδεία κιθάρας, μαντολίνου και άλλων έγχορδων
*Χώρα = πρωτεύουσα ενός νησιού
* άρτυμα = οτιδήποτε βάζουμε στο φαγητό για να γίνει πιο νόστιμο

Βικτώρια Κ., Κωνσταντίνος Κ. (Ε1΄)